Maszynowe złamywanie arkuszy i wstęgi papieru. Rodzaje składek.

Złamywaniem nazywa się zgięcie arkusz lub wstęgi pod katem 180°

i przyciśnięcie zgięcia w celu uzyskania trwałego śladu zwanego złamem.

Po złamaniu arkusza uzyskujemy składkę. Jest to ważna operacja jednostkowa

i wykonuje się ją w procesach introligatorskich równie często jak krojenie.

W wyniku tej operacji uzyskuje się odpowiednie zmniejszenie formatu arkusza

lub szerokości wstęgi.

Złamywanie arkuszy wykonuje się w:

• złamywarkach nożowych

• złamywarkach kasetowych

Złamywanie wstęgi wykonuje się w:

• złamywarkach lejowych

• złamywarkach nożowych rotacyjnych

Złamywarki nożowe stosowane są do złamywania arkuszy. W złamywarkach tych arkusz doprowadzany jest do przesuwnego oporu i przez niego wyrównany.

Po wyrównaniu w miejsce złamu uderza tępy nóż powodując powstanie fałdy

i wprowadza arkusz w szczelinę znajdującą się pod nim i dalej między wałki.

Wałki te chwytają i ściskają arkusz, tworząc złam.

Złamywarki kasetowe są również przeznaczone do złamywania arkuszy.

Poruszający się arkusz zostaje wprowadzony do kasety, dochodzi do jej dna

i tam początek arkusza zostaje zatrzymany. Tylna część arkusza jest dalej pchana

do przodu. Powoduje to powstanie fałdy poza kasetą. Fałda ta jest chwytana

przez walce i ściskana przez nie.

W złamywarkach lejowych wstęga papieru jest wprowadzana na odpowiednio ukształtowany lej, na którym zostaje uformowana fałda. Fałda ta zostaje ściśnięta przez walce. W złamywarkach lejowych możliwe jest wykonanie złamu tylko równoległego do biegu wstęgi. Złamy prostopadłe do biegu wstęgi są wykonywane przez złamywarki nożowe rotacyjne zbliżone budową

do złamywarek nożowych. Następuje tam też krojenie wstęgi na arkusze.

Przy złamywaniu wielokrotnym w zależności od położenia wykonywanych złamów w stosunku do złamu poprzednio wykonanego wyróżnia się złamywanie:

• prostopadłe, w którym każdy następny złam jest prostopadły do złamu poprzednio wykonanego, jest najczęściej stosowane przy wykonywaniu składek podstawowych i nakładek. Przez wykonanie jednego złamu uzyskuje się składkę 4-stronicową, dwóch złamów–składkę 8-stronicową, trzech złamów–składkę 16-stronicową, czterech złamów– składkę 32-stronicową.

• równoległe, w którym każdy następny złam jest równoległy do złamu poprzednio wykonanego, wykorzystywane jest przy wykonywaniu przyklejek, prospektów, zaproszeń i innych produktów poligraficznych.

W złamywaniu równoległym rozróżnia się:

• zwykłe wykonuje się zawsze w połowie złamywanego arkusza.

• obejmujące wykonuje się zawsze po tej samej stronie arkusza, ale podział następuje przeważnie na nierówne części, a przy wykonywaniu złamu część złamu arkusza obejmuje dotychczas utworzoną składkę.

• harmonijkowe wykonuje się każdorazowo po innej stronie arkusza niż poprzedni złam z tym, że podział jest dokonywany na nierówne części.

• obwolutowe polega na tym, że wykonuje się dwa złamy po jednej stronie arkusza.

Otrzymane podczas złamywania składki powinny odpowiadać wymaganiom jakościowym. Najważniejsze jest uzyskanie przy złamywaniu:

• odpowiednich wymiarów składek,

• odpowiedniego kąta otwarcia złamu,

• odpowiedniej ścisłości złamu.