Podstawowym podziałem technologii druku na materiałach jest rozróżnienie druku analogowego i druku cyfrowego. Postaram się Wam przybliżyć,
na czym polegają poszczególne metody i jakie są ich cechy charakterystyczne.
Druk analogowy - sitodruk
Sitodruk to analogowa metoda nadruku na materiale. W sitodruku przez formę drukową (zbudowaną ze stalowej ramy i nylonowej siatki) przetłacza się farbę -
w ten sposób wykonując odbitkę. Czynność ta wykonywana może być ręcznie
(farbę przeciska się wtedy ręcznie przez formę drukową) lub maszynowo
(farbę przez formę automatycznie przeciska maszyna).
Jak powstaje nadruk za pomocą sitodruku rotacyjnego?
Przygotowanie formy drukowej w sitodruku przypomina przygotowywanie szablonu, gdzie zakrywa się poszczególne części siatki i w ten sposób otrzymuje się określony kształt na materiale. Za pomocą sitodruku drukuje się jednym kolorem za jednym razem - każdy kolor to osobna warstwa. Z tego względu sitodruk nie jest szczególnie polecany przy wielokolorowych nadrukach - w takich przypadkach dużo lepiej sprawdzi się druk cyfrowy.
Sitodrukiem można drukować zarówno na belkach materiału
(wtedy używa się sita rotacyjnego) lub na gotowych elementach odzieży
(koszulkach, torbach, akcesoriach).
W ramach sitodruku wyróżniamy:
sitodruk płaski – najczęściej wykorzystywany do wykonywania nadruków na gotowych, uszytych już przedmiotach (koszulki, torby)
sitodruk rotacyjny – wykorzystywany do zadrukowywania całych wałków materiałów. W tej metodzie koszt inicjalny jest duży, ponieważ przygotowanie cylindrów znacząco podnosi cenę
sitodruk rzemieślniczy – wprowadzony do pracowni przez Andy’ego Warhola, szybko przyjął się w gronie niezależnych artystów, którzy często w swoich pracowniach drukują sitodrukiem ręcznie, za pomocą konstrukcji domowej roboty.
Druk cyfrowy
Podobnie jak w przypadku druku cyfrowego na papierze druk cyfrowy
na materiale pozwala wykonać nawet pojedynczą sztukę wydruku bez inicjalnych kosztów (np. matryc). W uproszczeniu druk cyfrowy na materiale działa
jak domowa drukarka atramentowa. Technologia ta nie narzuca w zasadzie żadnego ograniczenia co do samego projektu – można wydrukować na materiale dowolną grafikę, bez żadnego ograniczenia dotyczącego ilości kolorów
czy przejść tonalnych pomiędzy kolorami.
Druk powstaje w wyniku nadrukowywania mikroskopijnych kropelek farby (barwnika) na materiale, w wyniku czego powstaje wzór. Z kombinacji czterech kolorów podstawowych z palety CMYK (cyan, magenta, yellow, black)
i ewentualnie dodatkowych tzw. kolorów spotowych (np. pomarańczowy, niebieski), drukarnia jest w stanie odtworzyć w zasadzie dowolny kolor
z normalnej palety kolorystycznej. Ale druk cyfrowy niesie ze sobą również ograniczenia: bardzo zawężone możliwości korzystania z kolorów specjalnych (metalicznych, fluorescencyjnych) czy np. palety PANTONE.
Druk cyfrowy odbywa się zwykle na białym materiale – tak więc wydrukowanie białych kropek na czarnym tle sprowadza się do zadrukowania całej powierzchni na czarno i pozostawienie niezadrukowanych „białych kropek”. Taki “trudny” kolorystycznie projekt jest więc podstawową przesłanką do tego, aby wybrać inną technologię (w tym wypadku np. sitodruk). Druk cyfrowy na materiale sprawdza się za to idealnie przy wydruku zdjęć, szczegółowych wzorów, przejść tonalnych
i skomplikowanych graficznie projektów.
Ze względu na zadrukowywane medium, technologię druku dzielimy na:
druk metodą DTG (direct to garment)
druk roll-to-roll (materiału w rolce)
Druk materiału metodą DTG (direct to garment)
DTG oznacza w wolnym przekładzie “wprost na odzież”.
Technika druku polegająca na nanoszeniu wzorów i kolorów bezpośrednio
na bazę, którą w tym wypadku jest gotowy produkt odzieżowy. Szycie produktu odbywa się przed procesem druku, a zdjęte z drukarki elementy są gotowe
do użytku.
Idealne jeśli chcesz oznakować gotowe produkty:
t-shirty
koszulki polo
bluzy
torby
Przy wydruku materiału metodą DTG nie ma konieczności przygotowywania matryc i sit, co bezpośrednio wpływa na niski koszt małych nakładów
(brak kosztu inicjalnego, “startowego”). DTG daje możliwość personalizacji nawet
przy małych nakładach. Przy druku za pomocą metody DTG mamy jednak ograniczony obszar zadruku (uzależniona od użytej maszyny, jednak raczej
nie osiągniemy powierzchni większej niż 50x70 cm).
Roll-to-roll - drukowanie materiału w belkach
Zastosowanie: Druk materiału w rolkach (belkach).
W praktyce oznacza to mniej więcej to, że na potężną drukarkę (przypominającą domową drukarkę cyfrową, jednak w dużo większej skali) zakładana jest belka czystego, niezadrukowanego materiału. Głowice w drukarce w procesie druku nanoszą barwniki na płaszczyznę materiału.
Druk cyfrowy na materiałach jest szczególnie polecany, jeśli nie chcecie być ograniczani gotową formą, na której drukujecie (koszulka, torba itp.).
Daje pełnię możliwości szycia z materiału zadrukowanego na całej szerokości belki, druku w metrach bieżących i dopiero z zadrukowanego materiału wycinanie form do szycia. Tym samym nie jesteście ograniczeni kształtem - z materiału możecie uszyć cokolwiek Wam się zamarzy - od koszulek po zasłony, akcesoria
czy artykuły home decor.
Ze względu na rodzaj użytego barwnika, druk na materiałach możemy podzielić na:
druk pigmentowy
druk sublimacyjny
druk reaktywny
druk kwasowy
Druk pigmentowy
Zastosowanie: wszystkie rodzaje włókien, w tym bawełna.
Nadaje się do drukowania na każdym rodzaju włókien, w praktyce jednak najczęściej używany jest do druku na bawełnie. Często nazywany “przyszłością druku cyfrowego”. Technologia rozwija się prężnie i szybko, na bieżąco odpowiadając na potrzeby odbiorców.Drugim ważnym czynnikiem jest przygotowanie materiału do druku, czyli tzw. apreturowanie. Aby zapewnić właściwe cechy użytkowe (żywe kolory, odporność na spieranie), materiał przed drukiem wymaga odpowiedniego przygotowania. Niezadrukowany materiał napawa się substancją, która sprawia, że pigment lepiej “trzyma się” powierzchni, a co za tym idzie - dłużej zachowuje swój pierwotny wygląd.
Po zakończeniu procesu cyfrowego druku pigmentowego, wydrukowany wzór utrwala się za pomocą temperatury, bez użycia środków chemicznych, ale przede wszystkim - bez użycia wody. Używa się do tego celu kalandrów oraz specjalnych pieców. W efekcie większość materiałów drukowanych cyfrowo można prać
w pralce, pomimo tego, że druk cyfrowy atramentami pigmentowymi to druk powierzchniowy - pigment pozostaje przyklejony na powierzchni materiału
i w ten sposób go barwi.
Proces apreturowania (przygotowania materiału do druku) oraz wygrzewania (utrwalania koloru na powierzchni) w znaczący sposób podnosi łatwość użytkowania materiałów zadrukowanych pigmentem. Bawełna zadrukowana pigmentem i odpowiednio traktowana (pranie w pralce na delikatnym programie, ze środkiem nie zawierającym silnych detergentów lub jedynie chemicznie,
bez użycia wody) gwarantuje wydłużenie czasu użytkowania pięknie zadrukowanych tkanin i dzianin bawełnianych.
Druk sublimacyjny
Zastosowanie: Wykorzystywany przede wszystkim do druku na włóknach syntetycznych (poliestrze) i mieszankach (w których składzie przeważa poliester). Nie nadaje się do druku na bawełnie.
Sublimacja to proces, w którym materia przechodzi ze stanu stałego
w stan gazowy (z pominięciem stanu ciekłego). Przy druku atramentami sublimacyjnymi następuje to w momencie “wygrzewania” nadruku,
czyli utrwalania go przy użyciu temperatury sięgającej nawet 200 stopni Celsjusza. Barwniki wtedy sublimują, scalając się z materiałem.
Druk atramentami sublimacyjnymi można wykonać na dwa sposoby:
sublimacja bezpośrednia
sublimacja pośrednia
Przy sublimacji bezpośredniej, atramenty sublimacyjne nanosi się na materiał bezpośrednio za pomocą drukarki cyfrowej. W przypadku sublimacji pośredniej mamy do czynienia z drukiem transferowym. Nadruk drukuje się na papierze transferowym, a następnie za pomocą kalandra lub płaskiej prasy gdzie poddawany jest działaniu wysokiej temperatury (na sucho lub za pomocą pary) jest przenoszony na materiał bazowy. W procesie tym za przeniesienie nadruku
na materiał odpowiada sublimacja.
Druk cyfrowy barwnikami reaktywnymi
Druk cyfrowy barwnikami reaktywnymi lub kwasowymi to nic innego, jak użycie
w druku cyfrowym barwników, które reagują z materiałem, głęboko
w niego wnikając. Metoda ta, dużo bardziej inwazyjna od druku pigmentem, gwarantuje dobry “chwyt” zadrukowanego materiału oraz jego wysoką trwałość - barwnik chemiczny, wniknąwszy w tkaninę, będzie bardziej odporny na spieranie
niż druk pigmentem.
Reaktywny druk na materiałach sprawdzi się u osób, które chcą zadrukować duże partie materiału jednorazowo. To dobry wybór jedynie dla tych z was, którym się nie spieszy - w drukarniach termin oczekiwania na realizację to często kilka miesięcy. Niekwestionowaną zaletą druku reaktywnego jest świetne nasycenie kolorów - barwniki reagując z materiałem dokładnie go barwią. Daje również możliwość druku na tkaninach, które z jakichś względów źle przyjmują druk cyfrowy - np. druku na wiskozie.